UMOWA O OPIEKĘ to umowa sporządzona na piśmie, która zakłada, że opieka będzie sprawowana nad osobą wymagającą takiej opieki.
Ustawa o podatku od spadków i darowizn określa, że jeżeli umowa o opiekę obowiązywała co najmniej 2 lata od dnia poświadczenia podpisów pod nią przez notariusza a umowa sporządzona była w formie pisemnej to można na tej podstawie skorzystać z ulgi o której mowa art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn z dnia 28 lipca 1983 r. (Dz.U. 2016 poz. 205).
Ulga ta zakłada, ze nie wlicza się do podstawy opodatkowania wartości powierzchni użytkowej budynku lub lokalu do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110m2.
Ulga stosowana jest przy nabyciu:
w drodze dziedziczenia, zapisu zwykłego, zapisu windykacyjnego, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do II grupy podatkowej lub III grupy podatkowej.
Warto wskazać, że zgodnie z ustawą o podatku od spadków i darowizn do poszczególnych grup podatkowych należą:
- grupa I – małżonek, zstępni (dzieci, wnuki), wstępni (rodzice, dziadkowie), pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie;
- grupa II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych
i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych; - grupa III – inni nabywcy.
Osoba chcąca skorzystać z tej ulgi musi spełnić dodatkowo poniższe warunki:
- w chwili nabycia spadku osoba musi być obywatelem polskim lub jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) stron umowy lub mieć miejsce zamieszkania na terytorium RP lub na terytorium wyżej wskazanego państwa
- nie może być właścicielem budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego, albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, a jeżeli jest inaczej to należy w ciągu 6 miesięcy darować te nieruchomości zstępnym lub Skarbowi Państwa
- nie można mieć zwartej umowy najmu lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego a jeżeli taka umowa jest zawarta należy ją rozwiązać
- należy zamieszkiwać w nabytym lokalu lub budynku mieszkalnym będąc zameldowanym na pobyt stały i nie można zbyć go przez okres 5 lat
Przykład 1 :
Pani Anna podpisała z panią Wandą umowę o opiekę dnia 02.02.2011r. na podstawie, której pani Wanda miała się opiekować panią Anną. Pani Anna dodatkowo sporządziła na panią Wandę testament, w którym powołała ją do całości spadku. Obie panie nie są ze sobą spokrewnione czyli należą do III grupy podatkowej. W skład spadku po pani Annie wchodzi mieszkanie o powierzchni 40m2. Pani Anna zmarła 02.02.2017r. Mieszkanie warte jest 250.000,00 zł
Bez umowy o opiekę oraz ulgi z art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn
w takiej sytuacji podatek od spadków i darowizn wynosiłby 47.786,00 zł
Po zastosowaniu ulgi z art. 16 podatek od spadków i darowizn nie wystąpi.
Przykład 2 :
Pani Hanna podpisała z panią Adą umowę o opiekę dnia 02.02.2011r. na podstawie, której pani Ada miała się opiekować panią Hanną. Pani Hanna dodatkowo sporządziła na panią Adę testament, w którym powołała ją do całości spadku. Obie panie nie są ze sobą spokrewnione czyli należą do III grupy podatkowej. W skład spadku po pani Hannie wchodzi niezabudowana działka oraz mieszkanie o powierzchni 120m2. Pani Hanna zmarła 02.02.2017r. Mieszkanie warte jest 1.000.000,00 zł, a działka niezabudowana 30.000,00 zł.
Bez umowy o opiekę w takiej sytuacji podatek od spadków i darowizn wynosiłby 203.786,00 zł
Do obliczenia podatku od spadków i darowizn trzeba podać przy lokalu osobno wartość gruntu a osobno wartość lokalu, na którym położony jest lokal
np.
lokal ma wartość 900.000,00 zł a udział w gruncie pod mieszkaniem ma wartość 100.000,00 zł
Metr kwadratowy lokalu ma wartość – 7.500,00 zł
Zwolnienie z podatku obejmuje tylko 110 m2 a więc podatkowi podlega jeszcze 10 m2 mieszkania oraz wartość gruntu pod lokalem a także działka niezabudowana tj. 75.000,00+ 100.000,00 zł+ 30.000,00 zł =205.000,00 zł
Podstawa opodatkowania to kwota 205.000,00 zł i zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn kwota powyżej 20.556,00 zł opodatkowana jest stawką 20% przy III grupie podatkowej.
Tj. dla III grupy podatkowej podatek obliczamy następująco:
205.000,00 zł – kwotę wolną od podatku- 4902 zł= 200.098,00 zł
Zgodnie z pkt 3 ust 1 art. 15 ustawy o podatku od spadków i darowizn mówi, że podatek wynosi 2877,90 zł + 20% od nadwyżki od kwoty 20.556,00 zł
w naszym przypadku jest to kwota 200.098,00 zł – 20.556,00 zł= 179.542,00 zł
Podatek wynosi więc 2877,90 zł + (179.542,00×20%)= 2877,90 zł + 35.908,40 zł = 38.786,30 zł
Podatek od spadków i darowizn obliczamy więc od kwoty 205.000,00 zł
i wynosi on 38.786,00 zł przy zastosowaniu ulgi z art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn.
