Darowizna to umowa na podstawie, której darujący (osoba, która daje) przenosi na obdarowanego (osobę, która dostaje) nieodpłatnie (czyli bez obowiązku płacenia np. ceny) własność nieruchomości lub innego prawa.
Darowizna nieruchomości zawsze wymaga formy aktu notarialnego.
Darowizna innych rzeczy i praw wymaga formy aktu notarialnego tylko gdy jest niewykonana tzn. obdarowany nie dostał jeszcze przedmiotu darowizny.
Darowizna dla osób z najbliższej rodziny, bez względu na wysokość darowizny, jest zwolniona z podatku od spadków i darowizn zawsze jeżeli darowizna jest sporządzana w formie aktu notarialnego. Zwolnieni z podatku od darowizn są:
- Zstępni (dzieci, wnuki etc.),
- Wstępni (rodzice, dziadkowie etc.),
- Małżonek (mąż, żona)
- Pasierb, ojczym, macocha,
- Rodzeństwo (brat, siostra).
Co trzeba ustalić ?
- Wartość przedmiotu darowizny – ustalają ją strony umowy na podstawie cen rynkowych
- Czy darujący chce aby obdarowany zachował się w określony sposób (tzw. podlecenie darczyńcy) np. po śmierci darującego spłacił połowę wartości mieszkania na rzecz rodzeństwa,
- Czy ma zostać ustanowiona tzw. służebność osobista – czyli prawo mieszkania
w mieszkaniu odpłatnie bądź nieodpłatnie przez jakiś czas albo do końca życia
Przepisanie domu lub innej nieruchomości – co warto wziąć pod uwagę przed podjęciem decyzji?
Sporządzenie umowy darowizny dotyczącej dowolnej nieruchomości zawsze niesie ze sobą szereg konsekwencji zarówno dla nabywcy lokalu, jak i dla darczyńcy. Odwołanie darowizny zwykle jest bardzo trudne – umowę można unieważnić jedynie w kilku wyjątkowych sytuacjach, do których należy np. naganne zachowanie obdarowanego, ubezwłasnowolnienie osoby zgłaszającej darowiznę, naruszenie norm współżycia społecznego. Wszystkie te przypadki są jednak obwarowane dodatkowymi wymaganiami definiowanymi przez Kodeks Cywilny. Raz podjęta decyzja o przepisaniu mieszkania bądź każdej innej nieruchomości rodzi więc poważne konsekwencje prawne, które w przyszłości – np. w razie pojawienia się jakichkolwiek wątpliwości czy wystąpienia zmian w relacjach rodzinnych – mogą być niełatwe do odwołania.
Kolejna ważna kwestia, którą generuje przepisanie mieszkania, domu, działki bądź innego lokalu lub gruntu to możliwość żądania zachowku przez spadkobierców. Sporządzenie umowy darowizny nie chroni strony nabywającej przed roszczeniem o zachowek. Po śmierci darczyńcy osoba obdarowana będzie musiała wypłacić odpowiedniej wysokości rekompensatę finansową wszystkim spadkobiercom, którzy upomną się o swoją część spadku. Istnieje kilka sytuacji, gdy roszczenie o zachowek staje się nieuzasadnione, z czego niektóre rozwiązania można wdrożyć już podczas opracowywania umowy o przepis mieszkania.
Jedną z możliwości jest zmiana formy dokumentu – zamiast umowy darowizny notariusz może przygotować umowę dożywocia. Na gruncie tego typu ustaleń dożywotnik, czyli właściciel nieruchomości, przenosi swoje prawa do lokalu na rzecz strony obdarowanej w zamian za zapewnienie mu dożywotniego wsparcia i opieki. Zakres obowiązków wynikających z umowy o dożywocie może być ustalony indywidualnie przez zainteresowane strony. Natomiast skutek jest podobny jak w przypadku umowy darowizny o przepis domu – po śmierci dożywotnika właścicielem nieruchomości staje się osoba nabywająca, ale nie musi ona wypłacać spadkobiercom zachowku. Różnicę między umową darowizny a dożywocia stanowią także koszty – umowa dożywocia wymaga zapłacenia podatku i poniesienia wydatków notarialnych. Zawsze warto więc przeanalizować wszystkie dostępne możliwości prawne i zapytać notariusza o odpowiednie rozwiązanie.
Wymagane dokumenty do przygotowania aktu notarialnego
Darowizna domu lub działki niezabudowanej:
Dokumenty dostarczane przez darującego
- dane z dowodów osobistych
- umowę lub postanowienie sądu na podstawie, którego Darujący nabył własność nieruchomości
- odpis zwykły księgi wieczystej
- zaświadczenie o przeznaczeniu działki w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego – wydaje Gmina a we Wrocławiu Urząd Miejski Wrocławia
- jeżeli nabycie nastąpiło na podstawie darowizny dokonanej po 01 stycznia 2007 roku lub nabycia ze spadku – zaświadczenie wydane przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w trybie art. 19 ust. 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn,
Dokumenty dostarczane przez obdarowanego
- dane z dowodów osobistych
Darowizna mieszkania lub garażu
Dokumenty dostarczane przez darującego
- dane z dowodów osobistych
- umowę lub postanowienie sądu na podstawie, którego Sprzedający nabył własność nieruchomości
- odpis zwykły księgi wieczystej
- zaświadczenie wydane przez Zarządcę budynku o braku zaległości w opłatach eksploatacyjnych
Dokumenty dostarczane przez obdarowanego
- dane z dowodów osobistych
KOSZTY
Koszty darowizny obliczane są od wartości nieruchomości.
Pobierane opłaty to:
- podatek od spadków i darowizn o ile nie zachodzi zwolnienie z tego podatku,
- taksa notarialna + podatek VAT,
- opłata sądowa,
- opłata 246 zł za przesłanie wniosku drogą teleinformatyczną do księgi wieczystej,
- koszt wypisów aktu notarialnego (sporządzanych jest 6 sztuk – dla sprzedającego, dla kupującego, do Sądu Rejonowego, Wydział Ksiąg Wieczystych, do geodezji, dla Gminy oraz do Urzędu Skarbowego).